Riječ je o spomeniku posvećenom utemeljitelju Srpske pravoslavne crkve i prvom od loze Nemanjića, vladaru koji se smatra rodonačelnikom srpske države i nacije – Stefanu Nemanji. Srbi ga slave kao sveca po imenu Sveti Simeon Mirotočivi.

Zamonašio se u 83. godini života i nakon tri godine preminuo kao monah Simeon u grčkom manastiru Hilandar kojega je izgradio sa sinom Rastkom Nemanjićem (Sveti Sava), a njegove kosti (mošti) su 1208. godine prenesene u manastir Studenicu kod Kraljeva, koji je također njegova zadužbina. Njegov sin Rastko bio je prvi arhiepiskop Srpske pravoslavne crkve i na crkvenoslavenskom je napisao “Žitja sv. Simeona”, biografsko djelo o svojem ocu koje je u suštini začetak srpske književnosti.

– Prije njega smo bili pleme, od njega pa do danas smo državotvorni narod. Tim mačem pravio je i gradio, zatim čuvao Srbiju – rekao je na otvaranju spomenika Stefanu Nemanji srbijanski predsjednik Vučić. Među zvanicama bili su i član Predsjedništva BiH Milorad Dodik i gradonačelnik Banje Luke Draško Stanivuković.

No, upravo je taj mač u njegovoj ruci meta većine kritika jer je prema prvotnom projektu trebao držati krst. U lijevoj ruci drži, prema prvotnoj zamisli, tekst Hilandarske povelje (osnivačkog akta najvažnijeg samostana na grčkoj Svetoj gori Atos).

Naime, izgleda da su prvotni projekat izmijenjen na zahtjev bogatih financijera iz Emirata koji stoje iza projekta “Beograd na vodi”, odnosno “Dubai na Savi”. Vučić se stoga našao u problemima jer se optužuju za izdaju srpstva i pravoslavlja koje je izručio bogatim Arapima muslimanima.

– Javnost je nokautirana saznanjem da je autoru spomenika bilo naloženo da iz Nemanjinih ruku skine krst i stavi mač – kazao je predsjednik Akademije arhitekture Srbije Bojan Kovačević.

Autor spomenika Stefanu Nemanji, ruski kipar Aleksandar Rukavišnjikov izjavio je za RTS da se spomenik koji je postavljen na Savskom trgu razlikuje od onog koji je pobijedio na konkursu zato što su na promjenama insistirale gradske vlasti Beograda. Rukavišnjikov je kazao da mu je rukovodstvo Beograda reklo da nije uredu da Stefan Nemanja “bode oči” krstom.

– Iskreno sam se iznenadio, kada su mi rekli da žele mač, a ne krst i pravoslavlje. Ja sam rekao, uredu, slušam – kazao je Rukavišnjikov koji nije prisustvovao svečanom otkrivanju spomenika.

– Strašno je saznanje da se na Stefanu Nemanji intervenisalo da se ne bi povrijedili investitori iz Emirata. Kada investitori iz Emirata grade u Parizu i Londonu, oni ne mogu da sa sobom unose i svoju vjersku ikonografiju, a da poništavaju domaću – rekao je Kovačević.

Dejan Atanacković, umjetnik i predavač na univerzitetima u Firenci, objavio je na svom Facebook profilu poziv opoziciji da se pred građanima javno obaveže da će po dolasku na vlast ukloniti “sramnu statutu” sa Savskog trga.

Stranka slobode i pravde bivšeg gradonačelnika Beograda Dragana Đilasa smatra da tvorac srpske srednjovekovne države zaslužuje spomenik u Beogradu, ali da “ni on ni bilo koji današnji državljanin Srbije ne zaslužuje da arapski investitori u ‘Beograd na vodi’ određuju da on u ruci ne smije da nosi krst.”

– Da ovakav odnos prema svojoj državi nije slučajan dokazuje i činjenica da je rekonstrukcijom Savskog trga sklonjen spomenik žrtvama i borcima učesnicima ratova 1991-1999. Kad se na ove dvije sramotne odluke doda i činjenica da spomenik košta više od deset miliona eura, svakome postaje jasno kakvi ljudi vode ovaj grad i državu i kakvu štetu nam svakodnevno nanose – navodi SSP.